OBAVEŠTENJE ZA JAVNOST / 14.09.2020:

Udruženje "Mark IX" obaveštava celokupnu javnost u Republici Srbiji i ex-YU republikama da se u utorak, 15. septembra 2020. godine, navršava poseban i neuobičajen jubilej: osamdeseta godišnjica vazduhoplovne bitke za Britaniju.

Za one ljubitelje vazduhoplovstva kojima ova vest nije poznata, navodimo pojašnjenje: naime, svake godine se 15. septembra u Velikoj Britaniji, kao i širom britanskog Komonvelta, obeležava tzv. Battle of Britain Day, tj. Dan bitke za Britaniju. To je bila specifična bitka u istorijskom smislu, ogromnog strategijskog značaja, ne samo za sukobljene strane, već i za čovečanstvo uopšte. Specifičnost se ogleda u tome, što je to bila isključivo vazduhoplovna bitka, vođena na nebu južne, jugoistočne i jugozapadne Engleske, te daleke 1940. godine između nemačkog i britanskog ratnog vazduhoplovstva. Okončana je pobedom britanske strane i odustajanja nemačke strane od invazije na britansko Ostrvo.

Iako se prema zvaničnoj britanskoj istoriografiji smatra da je bitka trajala u periodu od 10. jula do 31. oktobra 1940. godine, već 1945. godine, u prvim mesecima nakon završetka Drugog svetskog rata, ovaj dan, 15. septembar, određen je od strane Vlade i monarha Ujedinjenog Kraljevstva kao dan sećanja na pale u bici i dignitet trijumfalnoj izdržljivosti britanskog naroda i Kraljevskog ratnog vazduhoplovstva (RAF) u tim kritičnim mesecima 1940-te godine. Spomenuti datum je određen kao dan sećanja u kome je nad samim Londonom, britanskom prestonicom, u dva navrata besnela najžešća borba između nemačkih vazduhoplovnih formacija (Luftwaffe) i britanskih lovačkih aviona RAF-a (Royal Air Force), za čitavo vreme sukoba tokom prethodnih 9 sedmica. Taj dan je završen ubedljivim porazom nemačkih agresorskih formacija, sa 185 oborenih aviona. Poraz tog ključnog dana, doprineo je da "Her Hitler" (kako ga je oslovljavala britanska štampa tog vremena) naredi Vrhovnoj komandi nemačkih oružanih snaga 17. septembra da odloži invaziju svojih kopnenih snaga na britansko Ostrvo, a zapravo se nikada kasnije nije ni dogodila razvojem događaja u godinama Drugog svetskog rata.

Kao udruženje koje baštini istorijske vazduhoplovne tradicije i na međunarodnom planu, želimo da ukažemo javnosti balkanskih zemalja na taj istorijski datum, koji se takođe obeležava i u savezničkim državama iz perioda Drugog svetskog rata, a ponajviše u Francuskoj, Poljskoj, kao i u SAD (naravno, ne kao nacionalni praznik).

Ove godine, godine okrugle godišnjice tako značajnog jubileja, zbog pogoršanja pandemijskih okolnosti u Velikoj Britaniji, mnogi događaji su otkazani, po prvi put za proteklih osam decenija. Uz ogroman žal, nezadovoljstvo i frustraciju miliona poštovalaca širom sveta, otkazani su i mnogi čuveni aero-mitinzi na Novom Zelandu i drugde. Tradicionalno trećeg vikenda u septembru je na engleskom tlu trebalo da bude održan centralni aero-miting posvećen ovom događaju u Daksfordu (Duxford), ali je otkazan pre nekoliko dana (link sa informacijom: https://www.iwm.org.uk/airshows). I mnogi drugi komemorativni i svečani skupovi su otkazani, neki redukovani po obimu, ali će ipak tradicionalna crkvena služba u londonskoj Vestminsterskoj opatiji (Westminster Abbey) biti održana u nedelju 20. septembra. Kako je to izgledalo prošle godine, u istom povodu, možete pronaći u vesti sa sledećeg linka: https://www.westminster-abbey.org/abbey-news/battle-britain-sunday-2019

Inače, naše udruženje je, kroz izdavački brend "Marsove knjige", prošle sedmice objavilo knjigu pilotskih memoara pilota RAF-a Alana (Al) Dira, iz perioda bitke za Britaniju, upravo u povodu 80-te godišnjice bitke (link: https://marsoveknjige.com/knjiga-u-prodaji/). Zahvaljujemo se svim dosadašnjim kupcima knjige, sa uverenjem da već uživaju čitajući o pregršt događaja u koje je 54. skvadron RAF-a bio uključen tih sudbonosnih dana bitke, i pozivamo buduće čitaoce da nabave svoj primerak i omoguće sebi uvid u dramatične dane kako ih je video, doživeo i pripovedao Alan Dir (Alan Deere) u svojoj legendarnoj knjizi iz 1959. godine.

Lest we forget!

UREDNIK